Het regime van Iran heeft zijn langste tijd gehad, denkt Bahman Azarmidkht. Maar hoe ziet de toekomst van het land eruit zonder de huidige machthebbers?
Als we het over Iran hebben, denken we vaak aan een uniforme Perzische natie. De realiteit is heel anders. In werkelijk wonen in Iran dertig verschillende etniciteiten en bevolkingsgroepen. De meerderheid identificeert zichzelf niet als Perzisch. Door het repressieve en discriminerende beleid van het regime van de Islamitische Republiek, is een groot deel van de niet-Perzische inwoners van Iran al vier decennia beroofd van hun meest fundamentele rechten.
Twaalvers
De officiële religie van de Iran, zoals vastgelegd in de grondwet, is de sjiitische doctrine van de Jafari — ook wel de ‘twaalvers’ genoemd, omdat zij denken dat er twaalf imams zijn geweest na de profeet Mohammed. Perzisch of Farsi is de officiële taal. Niets mag in Iran in strijd zijn met de doctrine van de twaalvers. Voor andere religies, doctrines, talen of etniciteiten is geen plek in de instituties en staatsorganen.
Pluraliteit
Hoe ziet de kaart van Iran eruit nadat het huidige regime ten val wordt gebracht? De Iraanse oppositiegroepen hebben de afgelopen tien jaar intensief overleg gevoerd, in een poging om in eensgezindheid tot een routekaart te komen voor de toekomst van Iran. Door de pluraliteit van de oppositie, samengesteld uit veel verschillende bevolkingsgroepen, heeft dit tot dusver niets opgeleverd. Wel zijn verschillende opties en visies zijn ter tafel gekomen. De voornaamste zijn federalisme, een seculiere rechtsstaat en democratie.
Koerden, Arabieren en Beloetsj
Van alle Iraanse minderheden hebben de Koerden in het noordwesten, de Arabieren in het zuidwesten en de Beloetsj in het zuidoosten, de afgelopen veertig jaar het meest geleden onder repressie en vervolging door de Islamitische staat. De laatste jaren is deze onderdrukking nog verder toegenomen.
Zowel de Koerdische, Arabische als Beloetsji minderheden vinden sinds de stichting van het moderne Iran, dat hun land wordt bezet door de opeenvolgende heersers van Iran. Deze groepen willen hun lot in eigen handen nemen en dromen van onafhankelijkheid. Toch zien zij in dat, gezien de huidige politieke realiteit in het Midden-Oosten, een vorm van federalisme hen in een toekomstig Iran de beste garantie biedt op het behouden en beschermen van hun rechten als minderheden.
Azerbeidzjanen, Turkmenen
Iraanse Azerbeidzjanen en Turkmenen wonen vooral in de steden Teheran, Karaj, Qazvin en Hamadan, en in de westelijke regio’s van Iran. Er zijn Azeri’s en Turkmenen die werken voor overheidsorganen. Sommigen bezetten zelfs belangrijke posten in de regering. Tegelijkertijd voelen ook deze twee etnische groepen zich onderdrukt in de Islamitische Republiek. Als de mogelijkheid zich voordoet in een toekomstig Iran, zullen ook zij waarschijnlijk onafhankelijkheid eisen. Tegelijkertijd hebben de vertegenwoordigers van deze twee groepen buiten Iran geen eensgezinde toekomstvisie. Er zijn federalisten, volgers van de Shah (zie hieronder) en voorstanders van zelfbeschikking.
Gilaki
De Gilaki in de noordelijke provincies Ghilan en Mazandaran hebben in het moderne Iran ook te maken met onderdrukking en discriminatie. De Gilaki, een bevolkingsgroep met een geheel eigen taal en cultuur, dromen van vrijheid in een toekomstig Iran. Ze zijn voorstanders van een systeem van regionale decentralisatie of een federaal systeem.
De monarchisten
Dan is er nog de familie van de laatste Shah (koning) van Iran, Mohammad Reza Pahlavi (1919-1980). Vier decennia na het einde van zijn heerschappij, dromen zijn familie en hun aanhangers nog steeds van een herstel van de Iraanse monarchie. De laatste jaren voerden zij met name in de Verenigde Staten een actieve lobby. Hierin staan zij wel alleen. De meeste andere Iraanse bevolkingsgroepen zien niets in een nieuwe monarchie.
Opstand
Er zijn de afgelopen veertig jaar buiten Iran meerdere onderhandelingen gevoerd tussen vertegenwoordigers van de oppositiegroepen en het regime van de Islamitische Republiek. De onderhandelingen waren gericht op het vinden van een oplossing waar alle partijen mee kunnen leven. Dit betekent erkenning van de gelijke rechten van alle bevolkingsgroepen en een eind aan onderdrukking en exclusie. Helaas hebben de onderhandelingen niets opgeleverd. Het regime lijkt de onderhandelingen vooral te gebruiken om zichzelf legitimiteit te verschaffen.
Het tij voor het regime lijkt te keren. Overal in het Midden-Oosten komen mensen in opstand tegen de politieke invloed van de Islamitische Republiek: in Irak, Libanon, Jemen. De laatste tijd wordt zelfs in Iran zelf gedemonstreerd tegen de machthebbers. Tel daarbij op de voortdurende sancties van de VS en de Europese Unie. Het zijn sterke indicaties dat dit tirannieke regime, dat zoveel bevolkingsgroepen zo lang heeft onderdrukt, zijn langste tijd heeft gehad.
Vertaling: Rob Hartgers
