De Rwandese gospelzanger Kizito Mihigo was een tegenstander van het regime en stierf in de gevangenis.
Kizito Mihigo werd 17 februari 2020 dood gevonden in de gevangenis van Kigali, de hoofdstad van Rwanda. Deze gospelzanger was drie dagen eerder gearresteerd door de Rwandese politie omdat hij had geprobeerd de grens over te steken van Rwanda naar Burundi. Volgens de Rwandese politie heeft Mihigo zelfmoord gepleegd. Wetende hoe de macht van Kigali werkt, wordt deze versie betwist door de Rwandezen, door tegenstanders van president Paul Kagame en door Amnesty International. Ze eisen een onderzoek naar zijn tragische dood.
Genocide
Kizito Mihigo was een zeer getalenteerde gospelzanger en een criticus van het regime. Geboren op 25 juli 1981 in Kibeho, Rwanda, in een katholiek Tutsi-gezin, begon Mihigo zijn carrière al op negenjarige leeftijd met het componeren van liedjes. Op dertienjarige leeftijd was hij een overlevende van de Rwandese genocide van 1994, die ten minste 800.000 levens heeft geëist, waaronder die van zijn ouders.
Als leerling aan het seminarie schreef hij mee aan het Rwandese volkslied en werd vervolgens met een beurs van de Rwandese overheid naar het Conservatorium van Parijs gestuurd. Daar volgde hij orgel- en compositielessen. President Kagame geloofde in hem en zijn talent. Hij begon vervolgens een internationale muzikale carrière in België en werd de populairste liturgische organist-componist in de katholieke kerk in Rwanda. Tijdens zijn leven en zijn twintig jaar durende carrière schreef hij meer dan 400 liedjes.
Wraakmoorden
Via zijn liedjes wilde Mihigo alle slachtoffers van de genocide herdenken, ook hen die het slachtoffer werden van wraakmoorden. Dat zinde Kagame niet. Want deze wraakmoorden op etnische Hutu’s werden naar verluidt gepleegd door het Rwandese Patriottische Front (RPF), de partij van Kagame, die nu sinds 1994 aan de macht is.
Mihigo bekritiseerde het in 2013 gelanceerde overheidsprogramma dat Hutu’s verplicht om vergeving te vragen voor hun rol in de genocide tegen Tutsi’s. Want hij vond dat de oorlog een gedeelde verantwoordelijkheid was. Beide kanten hadden volgens hem aandeel en schuld aan wat er was gebeurd.
Samenzwering
In april 2014, toen Mihigo een kritisch nummer getiteld De Betekenis van de Dood had uitgebracht, dat onmiddellijk verboden werd door de Rwandese autoriteiten, werd de zanger gearresteerd wegens ‘bedreiging van de staat’. Een jaar later werd hij veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf wegens ‘samenzwering tegen de regering’ van Kagame. September 2018 werd hij weer vrijgelaten dankzij het presidentiële pardon, samen met Victoire Ingabire Umuhoza, een Rwandese politicus die tijdens de genocide in Nederland was en in januari 2010 terugkeerde naar Rwanda. Nu is ze de president van de Unified Democratic Forces (FDU), een oppositiepartij die actief is in Rwanda, Europa en de Verenigde Staten.
Moordpogingen
Op 13 februari 2020 werd Mihigo opnieuw gearresteerd. Dit keer overleefde hij zijn gevangenschap niet. Paul Kagame vergeeft niet. In Rwanda riskeert iedereen die de president bekritiseert zijn leven, zelfs naaste medewerkers. In januari 2014 werd Patrick Karegeya, de voormalige Rwandese leider van de inlichtingendienst, later een tegenstander van het regime, dood aangetroffen in een hotel in Johannesburg. Een andere Rwandese dissident, Faustin Kayumba Nyamwasa, die in Zuid-Afrika in ballingschap verblijft, overleefde twee moordpogingen in juni 2010. Rwandese tegenstanders houden Kagame verantwoordelijk. Onderzoek naar beide zaken heeft tot dusver tot niets geleid.
Onafhankelijk onderzoek
In Afrika kreeg Kagame onder tegenstanders de bijnaam ‘Zwarte Hitler’ omdat hij medeverantwoordelijk gehouden wordt voor de dood van twaalf miljoen Congolezen. Al 25 jaar lang is de Rwandese dictator bezig met moorden en plunderen in buurland Congo. Hij steunt, huisvest en onderhoudt de rebellen die Congo binnenvallen en daar dood en verderf zaaien. Rwandese criminelen en moordenaars als Laurent Nkundabatwaré, Sultani Makenga en Bertrand Bisimwa zijn nooit uitgeleverd. Ze worden beschermd door Kagame.
Opnieuw is een tegenstander van het regime onder verdachte omstandigheden omgekomen. Ook ik geloof niet dat hij zelfmoord heeft gepleegd, maar dat hij is vermoord om zijn muziek. Er moet een onafhankelijk onderzoek worden ingesteld en recht moet zegevieren. Dit mag niet weer gebeuren.
Vertaling: Manon Stravens
Beeld: Kizito Mihigo performing during the launch of Kwibuka20 (Kwibuka Rwanda)
