Het Perzische nieuwjaar en ons paasfeest is normaal gesproken een viering van een nieuw begin. Dit jaar is dat lastig, merkt Firoozeh. ‘Ik voel dat de natuur zich heeft afgekeerd van de mens. Hoe kan ik de kleurige lente vieren met zoveel doden en zieken?’
Toen ik nog op school zat, begonnen wij begin maart met het aftellen van de dagen tot het Perzische nieuwjaar. Dat deden wij dagelijks, met veel vreugde, door met telkens een andere kleur krijt de datum aan te geven in een hoekje van het schoolbord. Maar nu, ver van mijn schooldagen, ver van mijn land waar iedereen op 21 maart het nieuwjaar viert, zit ik alleen te mijmeren. De scholen en universiteiten in Iran zijn wegens het coronavirus gesloten. Er zijn veel doden gevallen en de IC-bedden zijn bijna vol — al liegt het regime hierover.
De nieuwe dag
Ondanks alle ellende van de afgelopen tijd, proberen mensen iets van het nieuwjaar te maken. Ze sturen elkaar vrolijk getinte berichten, foto’s van de vorige lente en wensen elkaar alvast een gelukkig nieuwjaar. In al die berichten lees ik een ongeschreven verlangen naar hoe het was voor het coronavirus. In deze onzekere tijden, met een onbetrouwbare regering, zoekt men hoop in het behouden van cultureel erfgoed dat een nieuw begin belooft.
Het Perzische nieuwjaar begint op 21 maart, op het eerste moment van de lente en heet ‘No Roez’. Dat betekent letterlijk “de nieuwe dag”. De bedoeling is dat de mensen net als de natuur in de lente, niet alleen hun huizen en uiterlijk opfrissen, maar ook een vernieuwde blik werpen op de wereld — zowel de innerlijke wereld als de wereld om ons heen. Met het ontwikkelen van een nieuw virus is de natuur zelf de afgelopen maanden in ieder geval heel vernieuwend bezig geweest. Er is een theorie die beweert dat de natuur zelfredzaam is en zich telkens hersteld. Ondanks het virus, zitten de bomen en struiken vol met knoppen, hebben bruine velden een zacht frisgroen tapijt over zich uitgerold en zingen de vogels weer uitbundig. De lente was er al voordat de kalender dat officieel aankondigde.
Ontkiemde zaden
Nog een paar dagen dan is het Perzische nieuwjaar, denk ik bij mezelf terwijl ik naar de witte bloesems staar. maar geen cel in mijn lichaam trilt van vreugde. Noch de nieuwjaarsberichtjes uit Iran, noch de natuur geven mij lentekriebels. In mijn gedachten ontknoppen er geen lentebloesems. Het is alsof de lente zich op een verre afstand van mij afspeelt, als een absurde film. Ik voel dat de natuur zich heeft afgekeerd van de mens. Hoe kan ik de kleurige lente vieren met zoveel doden en zieken? Ineens besef ik dat ik, als mens allang geen deel meer uitmaak van de natuur. Desondanks ga ik naar de voorraadkast en pak ik een handvol linzen om die voor het nieuwjaar te laten kiemen. Dat doen Iraniërs ieder jaar zo’n twee weken voor de lente. Met de ontkiemende zaden realiseren zij letterlijk een nieuw begin in hun huis.
Wat Iraniërs rondom het nieuwjaar doen, doen de Nederlanders ook een beetje met de paasdagen. De lenteschoonmaak, koekjes bakken, takken vol bloesem en gekleurde eieren neerzetten, is ook om net als de natuur een nieuwe geboorte, een nieuw leven te realiseren. Terwijl ik de linzen was voordat ik ze kan weken, wens ik mijzelf en mijn dierbaren ceremonieel gezondheid toe. Ik roer de linzen in het water en probeer mijn wens tot gezondheid voor mijn familie uit te breiden tot mijn omgeving, tot het hele land en daarna tot de hele wereld. Het lukt mij niet. Het lijkt alsof ik in een bubbel ben opgesloten. Angstig kijk ik naar buiten. De vogel die in de boom zit, lijkt heel ver weg. Zijn gezang klinkt uit een andere wereld. Een harmonieuze wereld, waar ik als mens geen deel van uitmaak.
Nieuwe dag
Ieder jaar rond deze tijd wensen miljoenen mensen een nieuw begin. Maar nu, met zoveel doden en zoveel mensen op de intensive care, met zoveel mensen die nu al economisch getroffen zijn door de coronacrisis, is het moeilijk om vertrouwen te hebben dat in de lente een nieuwe dag aanbreekt. Het lijkt alsof ik het de natuur kwalijk neem. Zoveel vreugde, zoveel kleur, zoveel licht. Wat er ook met de mens gebeurt, de vogels wachten niet met zingen, het gras stopt niet met groeien en de zon komt elke dag weer op. Wij zitten in onze bubbel, terwijl de natuur ongestoord zijn hergeboorte viert. Moet ik ondanks alles blijven hopen en geloven dat er een nieuwe dag komt? Zoals wij dat al duizenden jaren wensen rond deze tijd? Ik twijfel als ik zie hoeveel Iraniërs toch bezig zijn met het vieren van ceremonies. Uitbundiger dan vorige jaren zelfs, alles om maar te geloven dat het echt ‘No Roez ‘ is.
Iconen en rituelen
Ik kijk naar mijn nieuwjaarsspullen in de kast, waarmee ik de hoop en de vernieuwing moet thuisbrengen. Het meeste zit nog in een plastic verpakking uit Iran of China. De spullen stralen geen kracht uit. Het zijn producten die door mensen, ver van de natuur in een kas of in een kunstmatige productielijnen zijn gemaakt. We hebben veel symbolen van de natuur overgenomen en er een tweedimensionaal icoon van gemaakt. Denk aan de linten met groene velden en de vlinders die op een plastic paasei geplakt worden. En toch hopen we dat de iconen ons vernieuwing zullen brengen.
Maar vernieuwing vraagt om veel meer dan een paar iconen en rituelen en wensen, voel ik. Eerst moet ik proberen uit mijn bubbel te komen om wij weer te herenigen met de natuur. Ik zal opnieuw de taal van de natuur moeten leren, een taal die ik allang vergeten ben. Dan pas kan ik misschien ontkiemen en als een nieuw mens geboren worden.
Foto: Nowruz in Teheran. Maker: Ninare, via Flickr Commons (CC BY 2.0)
Waardeer dit artikel!
Dit artikel lees je gratis. Vind je het artikel en onze inzet de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten blijken door een bijdrage. Zo help je onze journalisten en RFG Magazine.
